FURTHER PAPERS RELATIVE TO

E—No. 3

34

taua kupu mo Waitara, ekoro c tukun atu c au ki a te Kawana raua ko te Makarini. Otira ku» rongo koe ki taku kupu ki a koe ito taenga mai kia kite i a matou. Ka ki atu au ki a koe —ko te he i muri i a koe ko te oneone, kaki mai koe kei a Parete te tikanga. Inaianei kua hapainga mai tona rekereke ki a an. Ko tana kupu mai tenei ki a au, naku koe i ora ai. Inaianei kua puta mai ta raua kupu ko Hare kia hopukia au mo taku purutanga i te whenua, no te mea he mea kino rawa ki a raua te pupuru ite oneone. No konei i puta mai te kupu a nga Pakeha katoa—ko au te tangata kino rawa, kaore ianei au ite moliio ki taku kino. Me he mea he whenua Pakeha i tangohai mai c au, ka tika taku kino. Tetahi. me he pakinga naku ite Pakeha ka tika taku he. Ko tenei, ko ratou kei te kawe mai ite lie ki a au. Koia au i mahara ai kei a koe te whakaaro ki a Kawana, ki a te Makarini, ki a Parete kia puta mai he kupu mau ki taua Pakeha, ki a Parete, ka nui tana tohe ki a Makarini, ta te mea kua rongo au, kua rite i a ia nga utu mo Waitara nei. Ko tetahi kupu hoki ana kaore ratou nga Pakeha c whakarongo mai ki aku kupu. Ko ta ratou inaianei, ahakoa tangata kotahi mana c hoatu te whenua, ka pai tonu mai nga Pakeha. Kia rongo mai koe ko tenei ka he, he rawa, he rawa. Xi taku, ka rite ano te rohe mo nga Pakeha, ko Waitaha. He oti ano, ka noho atu i reira. Kia kaha atu to kupu ki ate Kawana raua ko te Makarini kia whakamutua ta raua tohe mai ki Waitara nei kia noho pai ai matou (ko) nga Pakeha. Mau c tuhi mai ki aau kia rongo au. He oti ano tena korero. Na Wirem.it Kingi Wirwi.

2. Wieemu Kingi to Archdeacon Hadfield. (Above, p, 8.) Waitara, Tihema 5, 1859. E hoa c Te Harawira, — Tena koe te kanolii o akn rratua o aku taina ite mate. Tenet te noho nei i roto ite atawhai nui o to tatou Ariki o Ihu Karaiti. E pa, kia rongo mai koe. He patai atu tenei naku ki a koe, kia whakaaturi-i mai c koe nga tikanga hou ate Kawana. I rongo au ki a Parete i taku haerenga atu kite taone kite tutaki i nga moni a te Kawana, hei utu mo Waitara, kotahi rau pauna, £100: (bO, ka ki atu au ki taua Pakeha, c hoa, waiho atu o moni, ka ki mai taua Pakeha, Kahore. Ka ki atu au : Kaore he whenua hei taunga mo o moni. Ka tahi ka ki mai a Parete ki a au, Ka he. Xi te tae mai ate Kawana ko te he rawa tenei. Ka ki atu au, c pai ana, mau c homai te lie, kati ano maku ko te whenua. Ka ki atu ano au ki a Parete, ko te whenua pakeke c kore ate Kawana c pai. Ka ki mai taua Palkeha, i mua ia, inaianei, he tikanga hou tenei a te Kawana. Xi taku mohio c kimi whawhai ana ate Kawana mana, ma hoki kua whakaaturia rawatia mai te mate, m> konei i via atu ai ki a koe kia whakamaramatia mai c koe, tena pea kua rongo koe ki nga ritenga hou a te Kawana inaianei mo te riri noa, rro te tohe tonu kite wheuua pakeke, a poka noa iho te utu i te whenua pakeke kaore i tinitia. Kia rongo. mai koe, c kore c hoatu eau te oneone, ma te Kawana ano c poka noa kite patu, ka mate, kei reira kaore ona tikanga, no te mea he kupu tnwhito—ko te tangata ki mua, muri iho kote oneone. Koiai put* atu ai taku kupu kia ata rongo marire mai koe i taku he, kite he hoki o nga Pakeha, o Parete, o Waitere, o te Kawana, c ki ana ratou no Te Teira anake tona pihi whenua. Kaore, no maiou katoa, no te tamaiti pani no te wahine pouaru taua pihi whenua. Xi te tae atu a Kawana ki kona, mau tetahi kupu ki a ia ; kite kore ia c whakarongo mai c pai ana, no te mea kua rongo tonu au kite rilenga korero mo te mate. Na Parete raua ko Waitere i whakapuaki mai ki a au. Heoti ano. Naku, na to hoa aroha, Na Wiremu Kings Whits,

3. KiTATONA Te Iwa to Rev. Biwai. Te Ahu. (Above, p. 8.) Waitara, Tihema 5, 1859*. E Eiwai,— Tena koe, c tama, koutou ko o matua ko o potiki: tena koe me to tatou matua me Te Harawira, te matua o nga mahi atawhai ote Atua. Nana i kukume ake tenei iwi i roto i nga he c rangona mama c koutou. He oti, te puta ske te iho kite ao, ka rumakina ano kite mate etc he: koia ra tenei c raruraru atu nei matou, ko o matua, ko te iwi. Whakarongo mai, ko Waitara kua utua etc Kawana, ara, c Parete ki aTe Teira, =£100. Kaore i tinitia te whenua, he mea homai noa nga utu, tohe noa, kaore hoki i rongo taua Pakeha. Ka ki atu matou, ka he tena, Ka ki mai ia, me aha, na te Kawana te kupu. Ka ki atu matou, eki ana te kupu ate Kawana i mua, kaore ia c pai kite whenua kuraruraru. Ka ki mai ano taua Pakeha, no rnua ia tena kupu, inaianei, kahore he tikanga, c pai ana ma korua c homai te he. Ka ki atu ano matou, he oti ano ta matou, ko te oneone c kore c hoatu ki a korua ko te Kawaua. Ka ki mai ano ia, ko te mate na tena. He oti ena kupu. Na, whakarongo mai, c tama, he he tenei. koia au c kimi tikanga atu nei ki a korua ko ta taua Pakeha, ko Te Harawira. Ko tetahi kupu ki au, kia [nui ai] te marama, ko taku kupu ra tenei hei ki atu mau ki a ia, c kore ranei c pai kia utua nga moji ate Kawana ? Ma matou ano c utu marire ki a ie Kawana. Xi te whakaae mai aTe Harawirarne ka kiia atu c koe, tuhia mai kia hohoro mai kia maaha ai taku whakaaro. I penei atu ai taku kupu ki a korua, he putanga aroha ake noku mo nga Pakeha c ata noho marire ana, mo nga Maori hoki c ata noho marire ana, kei kumea c ana mahi kino, ka he, no te mea ka mohio au ka te. No konei au i tuhi atu ai ki a koe, hei ki atu mau ki a