3

vj • jL a<

15. I runga i ta maua whiriwhiringa i enei putake, kua kite maua ko te mea tikame whakarite rawa he tikanga hou hoi whakahaere i nga roherohenga whenua Maori; a c mahara ana maua ka puta mai he oranga nui mehemea ka mania he ture mo aua tikanga c kore haere ai nga tautohetohe a muri ake nei. Ite mea kaore ano nei kia mahia he tikanga hou, c mahara ana maua mehemea ka memgatia he ture hei whakamana i tenei ripoata, ko te mea tika me whakauru he rarangi whakamana kia roherohea katoatia ai nga paangi o ia tangata o ia tangata c whaipaanga ana ki tenei poraka. 16. He nui ano te moni kua pan i runga i te whakahaerenga o tenei koehi, a tera c pau haere ano etahi atu mom i runga ite whakataunga o enei take. E mahara ana maua ihe ano te whakataunga mo runga mo aua take, otira c kore maua c kaha kite ki atu kaore i he tahi nga taha c rua. Noreira ka mahara maua ko te mea tika, ko nga moni c pau ana i runga i te whakahaerenga o tenei Komihana me whakatau hei taunaha ki runga kite poraka katoa, hui atu ki era atu moni c pau a muri ake nei i runga ite whakarnananga i tenei whakataunga. Ko te mea tika hoki ma te Kooti c ata whakaaro te tikanga mo nga moni c pau i runga i te whakawa hou, mehemea ra ka whakahaua he whakawa hou. No reira ka tuku atu maua i a maua kupu tohutohu atu mo runga mo enei putake : (1.) Me whakakore te whakataunga a te Kooti Whenua Maori, o te tau 1887, mo runga mo te tono roherohe mo to Ngarara Poraka, ame whakahau he whakawa hou. (2.) Me whakahaere he tikanga, kia whakataua rawatia nga paanga o ia tangata o ia tangata o roto o taua poraka, i taua whakawakanga houtanga. (3.) Ko tetahi wahi tika o nga moni i pau i runga ite whakahaerenga o tenei Komihana, me nga moni c pau tika ana i te mahinga o te tare hei whakarite i enei take, me whakaeke ena kite Ngarara Poraka Ida tau hoi taunaha tuatabi i runga i taua whenua; ako nga moni c pau i te whakawa hou, me waiho ena ma te Kooti whakawa hove ata whakaaro he tikanga c utua ai ena moni. (4.) Me mahi mai he ture hei whakamana i enei kupu whakaatu atu a maua. He mea tuku atu i raro i o maua ringa me o maua hiiri i Poneke, i tenei te 19 o nga ra o Tihema, i to tau o to tatou Ariki, 1888. Na. H. G. Heta Mete,) v -, BOPATA TIMIPAEA, | KolmhaDa -

Kia te Kawana o te Koroni o Niu Tieeni. Kia pai mai koe c te Kawana, — Ko man, ko nga Komihana c whai ake nei o maua ingoa, i whakaritea c koe c te Kawana i roto i to Komihana o te 3 o nga ra o Nowema i te tau o to tatou Ariki 1888, kia whiriwhiria c maua nga putake i whakahuatia ra i roto i taua Komihana a kia tukua atu c maua ta maua kupu whakatau mo aua take, mehemea ranei c tika ana kia whakamana te whakataunga a te Kooti Whenua Maori, mo runga rao nga whenua c mohiotianei ko Porangahau ko Mangamaire, mehemea ranei c ahua pohehe ana aua whakataunga c tika ai ki ata whiriwhiria ano ona tikanga, tenei ka tukuna atu nei ta maua ripoata : — 1. Kua ata whakaarohia c maua te pitihana a Te Teira Tiakitai ma i tukuna nei kite Whare Kunanga o te Paremete, me nga whaikorero i tukuna kite aroaro o te Kooti Whenua Maori, hui atu hoki ki nga korero hou i tukuna mai o te Hapirnana mo te taha ki nga kaipitihana, me a te Morihana mo te taha kite hunga c whakahe ana ki nga kaipitihana. Ko aua kupu hou ra, kua apitiria c mauki tenei ripoata. Kua atatirohia hoki c maua nga whaikorero i whakina kite aroaro o te Komiti mo nga mea Maori i ta ratou whiriwhiringa i taua pitihana, a kua apitiria mai hoki era ki tenei ripoata. 2. Kua tukuna mai ki to maua aroaro nga pukapuka o te Kooti, c mau nei i roto nga whaikorero i whakapuakina c nga kaikorero, me nga whakataunga a te Kooti tuatahi me te Kooti whakawa tuarua. 3. I whakawakia tahitia a Porangahau me Mangamaire, ko to whakawa tuatahi na te Mea Kaiwhakawa raua ko tetahi Ateha Maori, whakataua ana ite 5 o nga ra o Mci, 1886. I whakataua c te Kooti c 2,500 eka kia Tiakitai ma me Hori te Aroatua, mo runga mo te mana o to ratou tipuna o Te Whatuiapiti. 4. No te tononga i te whakawa tuarua ka whakaaetia, a whakawakia ana ano, ko te Make raua ko Kanara nga Kaiwhakawa me tetahi Ateha Maori hoki, a whakaputaina te whakataunga i te 1 o nga ra o Hepetema, 1887. Whakakorea ana te tono aTe Teira Tiakitai me Horite Aroatua. Kaoro ite whakahengia te whakakorenga atu ote kereme a Hori te Aroatua. I runga ite kereme a Tiakitai, i rite tahi te whakaaro a nga Kooti c rua mo nga take katoa, heoi ano te mea kaore i rite ko te taunga iho ote mana oTe Whatuiapiti ki a Tiakitai. I tino kaha te tahuri o nga Kaiwhakawa kite whiriwhiri i nga whaikorero i tukuna ai kite Kooti i nga whakawa c rua, engari ko ta maua whakaaro mo runga mo taua take kaore nei i rite i aua Kooti, ko te whakataunga ote Kooti whakawa tuarua te mea i tino haere tika i runga i nga whaikorero a nga kaikorero o aua take. 5. Ko tenei tikanga c whai nei mehemea ranei c kore c tika kia waiho ma te take-mana anake c whaipaanga ai te tangata kite whenua, kaore i tika tera kia korerotia nuitia i roto i te whakawakanga o tenei keehi. Kaore hoki i haere i runga i tera te whakataunga ate Kooti whakawa tuarua. 6. No reira c mahara ana maua me whakamana te whakataunga a te Kooti whakawa tuarua o te tau 1887 mo runga mo Porangahau me Mangamaire. He mea tuku i raro i o maua ringa me o maua hiiri i Poneke i tenei te 19 o nga ra o Tihema, tau 1888. Na. H. G. Heta ~ Bopata Timipaea, ') K °mihana.