I.—3a

Ko te Komiti e whai honore ana kite ripoata kua whiriwhiria e te Komiti nga korero a nga kaipitihana hui atu ki nga korero e pa ana ki tenei take kei roto i nga pukapuka me nga kauwhau a nga roia. I karangatia he hui ki nga takiwa kei reira nga whenua te putake o nga pitihana kua huaina i mua ake nei a kua ata whiriwhiria e te Komiti nga ripoata o aua hui. I runga i te taunga o ana whiriwhiri tenei te Komiti ka tohutohu : — (1) He whakaarohanga mo te ahuatanga o nga whenua kua huaina ake nei i roto i nga pitihana, i tukua kite Hahi o Ingarangi hei whakawhiwhi kite matauranga i nga tamariki o roto i nga takiwa o Porirua, o Otaki, o Mahitaone, o Kereitaone a i te mea e hara i a ia ake te he i kore ai a taea e te Hahi te whakahaere o aua whenua, i tukua nei ki raro i tona mana kai-tiakitanga, kia rite kite whakaaro tuatahi i tukua ai enei whenua, ko nga whenua e tiakina nei me mau tonu i raro i te ingoa o te Hahi o Ingarangi a me whakahaere hei whakawhiwhi i tera matauranga i whakaarohia ai e nga Maori i te wa, i tukua ai enei whenua. (2) Mo te whakahaere o enei whenua e tiakina nei, kia ngata ai te whakaaro o nga Maori e pa ana ki a ratou tenei take, kite whakaaro o te Komiti ko nga mema mo nga Paori Whakahaere o enei whenua e tiakina nei ko nga mangai o te Hahi o Ingarangi, o te Iwi Maori, a o te Tari mo nga Kura. (3) Ko nga whenua i Porirua, a i Otaki i tukua e Ngati-Toa, e Ngati-Raukawa, a e Ngati-Awa hui atu ki nga oranga e puta mai ana i aua whenua me whakahaere kia rite ki nga tikanga me nga whakaaro o te Karaati tuatahi, ina taea, engari kite whakaaro o te Komiti me tino mau mahara te Poari Kai-tiaki kite tuku awhina ki nga mema o enei iwi hui atu ki o ratou uri kia whiwhi i te matauranga. (4) Ko nga whenua i Mahitaone, a i Kereitaone i tukua e nga hapu o Ngati-Kahungunu ki Wairarapa hui atu ki nga oranga e puta mai ana i aua whenua me whakahaere kia rite ki nga tikanga me nga whakaaro o nga Karaati tuatahi, ina taea, engari kite whakaaro o te Komiti me tino mau mahara te Poari Kai-tiaki kite tuku awhina ki nga hapu o Ngati-Kahungunu e noho ana i roto i te Takiwa o Wairarapa kite taha tonga o te raina e hono ana i a Akitio ki Pahiatua a atu i reira kite maunga o Tararua. (5) Ko nga whenua e tiakina ana i Otaki me Porirua me nga oranga a take putanga oranga mai i raro i te mana kai-tiakitanga a aua whenua me whakahaere e tetahi Poari kia tokowaru nga mema mo taua Poari ara, —(i) kia tokowha nga mema i whakaturia e te Hahi o Ingarangi, ko tetahi nei o aua mema me whakatu hei tiamana ; (ii) kia tokotoru nga mema Maori, ahakoa no waho i te Hahi o Ingarangi, ma nga Kai-tiaki o te Marae o Raukawa i whakaturia i raro i tekiona 10 o te Ture Mo Nga Mea Maori, 1936, e whakatu a kia kotahi o enei mema no Ngati-Toa ; (iii) kia kotahi he mema i whakaturia e te Minita Mo Nga Kura. (6) Ko nga whenua e tiakina ana i Mahitaone, i Papawai me Kereitaone me nga oranga a take putanga oranga mai i raro i te mana kai-tiakitanga o aua whenua me whakahaere e tetahi Poari kia tokowaru nga mema mo taua Poari pera me tera Paori e whakaaturia ake nei e tekiona 5 o tenei ripoata engari ko nga Mema Maori tokotoru, mo taua Poari me whakatu e tetahi hui o nga mema o NgatiKahungunu e noho ana i roto i te Takiwa o Wairarapa kite taha tonga o te raina e hono ana i Akitio ki Pahiatua a atu i reira kite maunga o Tararua i karangatia i raro i nga tikanga a i nga ahuatanga i rite ki era o nga hui mo nga tangata no ratou nga whenua e karangatia ana i raro Waahi XVIII o te Ture Whenua Maori, 1931. (7) Kaua tetahi o enei Poari e whai mana kite hoko i tetahi whenua i tukua ki a ia tiaki ai me matua whakaae rano e nga iwi, e nga hapu ranei e pa ana, e whai paanga ana ranei ki aua whenua i roto i te hui i karangatia i raro i nga tikanga o tekiona 416 o te Ture Whenua Maori 1931. (8) Kaua tetahi o enei Poari e whai mana kite tuku moni o roto i te tahua moni o nga whenua e tiakina ana e ia ki tetahi atu ropu me matua whakaae rano e nga iwi e nga hapu ranei e pa ana e whai paanga ana ranei ki taua tahua moni i roto i tetahi hui i karangatia i raro i nga tikanga o tekiona 4] 6 o te Ture Whenua Maori, 1931. (9) Ko ia Poari o aua Poari me whakamana kite awhina kia whiwhi kite matauranga nga iwi e pa ana ki tenei take i runga i nga huarahi e whai ake nai: — (а) Kite tuku karahipi, moni oranga, i era atu awhina moni ranei ki nga tamariki e haere ana e mea ana ranei kite haere ki nga kura nunui. Ko nga hiahia o nga matua oia tamaiti i kohia, kite whakatau i te kura ki reira te karahipi, te moni oranga ranei ma taua tamaiti me tino whiriwhiri. Mehemea kite tautohetohetia te wahi hei taunga mo aua painga ma te Minita o nga Kura e whakatau : (б) Kite whakarite pukapuka, pakikau, me era atu taputapu ma aua tamariki kura : (c) Kite hoko mai, kite whakarite whare pai ranei hei whare nohonga mo aua tamariki kura a kite whakarite taonga mo roto i aua whare, kite whakahaere a kite tiaki i aua whare. (10) Ko te tauira o te ripoata-a-tau a ia Poari me whakatakoto kite aroaro o te Paremata. (11) Kia mahia he ture e rite ana hei whakatutuki i enei tohutohu. Jas. O'Brien, Tiamana. 11 o Maehe, 1943. Approximate Cost of Paper.—Preparation, not given ; printing (420 copies), £6 10s.

By Authority: E. V. Paul, Government Printer, Wellington.—l 943. Price 3d.]

4