C—6a

4

1. Kihai i mohio nga Maori whaitake ki taua tiiti, kite tikanga o taua mea, kite take ranei o taua tukunga kite Kooti. 2. Kahore i tv he kaikorero mo ratou kaore lioki i whakarongona to ratou reo i te aroaro o to Kooti, i pa nei hoki ratou ki taua whakaaetanga. 3. Mebemea i mohio ratou c tukua ana te tino putake korero mo taua pukapuka whakaaetanga kite aroaro o tetahi Kooti c whaimana aua i raro i te Ture Whenua Maori, i huaina ra i te pukapuka whakaao kia " whakawakia nga take me nga paanga ki Ngaitahu Poraka, kite whakahau hoki i etahi huarahi tino whakaoti i nga tikanga o taua pukapuka, i runga i te whakaaro a te Kooti, kua wehewehea ranei c te Kooti nga paanga o te hunga c whaitake ana," ki to maua mahara, mehetnea i mohio aua Maori ka peratia, kua tukua mai c ratou etahi putake kia whiriwbiria c te, Kooti a i runga i taua whiriwhiringa kua rereke pea te whakataunga ate Kooti —i roto i era, kua korerotia pea nga robe o te Poraka, kahore nei i maratna te whakarite i roto i te pukapuka hoko, c rite tonu nei nga kupu a nga Maori i pataia c maua, c ki nei ratou kihai ratou i mohio kite tirunga o Kaitorete, me nga whenua hoki i tua atu o te rohe timata atu i Maungatere ki Maungaatua, tetahi o nga rohe o te hoko a Haimona. Kahore i korerotia enei putake ; a i runga hoki ite whakaritenga o te nuinga o nga whenua kia tukua hei wbakaea i nga kupu whakaae mo etahi atu rahui, c whakaatu mai ana ano te Kooti, i haere tonu te Kooti i runga i te whakamaramatanga a nga kaikorero a te Karauna mo nga tikanga o taua whakaaetanga. E kite ana hoki maua i roto i nga korero a te Kai-whakawa ki to maua aroaro, me tana ripota mo te pitihana a Ngaitahu 1876, kua rereke i reira tana whakaaro mo tana kupu i ki ra ia, c nui ana te tahi te kau ma wha eka mo ia tangata mo ia tangata. Mehemea iat a mohio nga Maori whiatake kite Ngaitahu Poraka, ki to ratou tunga i runga ite tukunga o te pukapuka kite Kooti Whakawa whenua Maor.i, c huaina nei ko te pukapnkahoko aTe Keepa i runua iteki he pukapuka whakaae, a c taea ana hoki c ratou te tuku mai kite aroaro ote Kooti nga mea katoa epa ana ki nga hoko c tautohetia ana c ratou ko te Karauna; mehemea ranei i ata whakaakona ratou, i tv ranei he kai-whakahaere ma ratou, c whakaaro ana maua kua ata whiriwhiria mariretia etc Kooti, etahi ritenga i tika kia whakaarohia kihai nei i mania. E tohu atu ana maua ki nga whaikorero a Te Penetana, Tuinuaki o nga Kaiwhakawa raua ko Ariki Make hei tautoko i enei kupu a maua. Ko te mahi kimikimi i te nuinga o te mate i pa ki nga Maori whaitake ki aua whenua, i runga i teroa haere o te whakakututurutanga o nga kupu whakaae kia ratou, i tukua atu ai c ratou aua whenua kite ringa ote pakeha tiaki ai (koia nei hoki ta ratou whakaaro mo taua mahi) E kore c taea inaianei te whakarite kite utu, nga mea kaore nei i mahia kaore hoki i whakaotia i him. Engari ka taea te whakatika ano ; aka taea hoki te whakahaere tika a muri ake nei ite tiaki i whakaaetea ra otira kaore nei i mahia tikatia i mua. Kua whakaaturia atu nei c mana kia koe c te Kawana, etahi o nga korero mo to maua whakaaro i runga ita maua whiriwhiringa i nga mea i whakaatutia mai kia maua mo enei putake —c whakamaia ana maua inaianei kite tuku atu i etahi huarahi cea ai nga hiahiatanga ote ture, me nga mea tika kia whakaeatia i runga i nga ritenga o te tiriti i tuhia nei kia Ngaitahu i runga i ta ratou tukunga mai i Bga whenua i roto i nga Poraka o Otakou me Ngaitahu. E whakaaro ana maua me timata he kaute moni ma te Kawanatanga raua ko Ngaitahu; Ko nga mea tika kia tuhia ki tetahi taha ko te tahi pauna i roto i te tahi te-kau pauna o nga moni i riro inai i te Kawanatanga i runga i nga hoko mo nga whenua i roto i aua Poraka c rua. Na ko nga mea hei tuhinga ki tetahi taha-ko enei ara—l Te nui i runga i te utu o nga liahui katoa i whakaritea mo aua Maori i roto i aua Poraka, kei a ratou nei aua wahi i naianei. 2. Nga moni katoa i utuae te Kawanatanga hei oranga mo Ngatihu mo etahi atu iwi ranei c pa ana ki aua whenua, apiti atu ki nga moni katoa kua utua nei mo nga whenua i roto i nga rohe o aua Poraka o Ngaitahu me Otakou, i muri mai i era utunga whakahuatia ra i roto ite pukapuka tuku, ko era nga moni utu mo era. Ko te toenga o aua moui me mau tonu hei nama, a me utu nga hua tika o aua moni toenga, hei mahi aroha atu ki nga Maori whaitake ki aua whenua, i runga i nga huarahi c kitea ana te tika iiawaiia wa ; ara penei. 1. i runga i te tuku rongoa whakaora mo ratou ; (2) i runga hoki i te hanga me te tautoko i nga kura ; (3) i runga hoki i te hoko whenua i nga takiwa c kitea ana he iti rawa nga rahui kua whakaritea nei, a mo nga maori hoki kihai nei i uru ki etahi o enei rahui; (4) i runga hoki ite whakarite penihana mo etahi, iiei aroha atu hoki ki n«a turoro me nga rawakore ; hei whukahaere hoki i nga kupu i puta i mua mo to atawhai me te tiaki pai. E whakaatu ana maua i enei whakaaro a maua i te mea hoki kua kore c taea inaianei te whakatuturu i nga kupu w Thakaae me nga tikanga o nga tiriti kua huaina ake nei. E kitea ana hoki i roto i nga kupu whakaatu mai kia maua, kua karaatitia ki nga pakeha, nga whenua i kapea nei ki waho c nga tikanga o te pukapuka hoko o Ngaitahu; i whakanetia hoki etahi rahui kaore ano nei kia whakatuturutia ; tetahi ko nga wahi kauru, me nga pa tuna, me etahi atu oranga i uru ki raro i tenei kupu " Mahinga kai," kia kaua c pokanoatia, kua takabia katoatia inaianei. He maha atu vga tikansja o taua whakariteritenga kua kore c whakaarohia inaianei. Kua kore rawa c taea te whakahoki atu. Ko te whakariterite anake i te utu te mea c too ana hei whakatika i taua mea, a c whakaaro ana maua ko tenei c whakaaturia atu nei c maua te huarahi maratna, me te huarahi tika. Akakoa. E whakaaro ana hoki maua tera c taea te whakahaere te Akaroa Poraka i raro ano i te huarahi kua tohutohua atu nei mo nga Poraka o Ngaitahu me Otakou. I roto i nga pukapuka i tuhia i runga i te Hoko a Komihana Matara i Poti Kupa me Poti liiwi i kiia c te Kawanatanga i uru ano ki roto kite Hoko aTe Kepa. E whakahau ana nga kupu a Kawana Ea, i tuhia ra cia ki runga kite pukapuka whakaako ki aTe Matnra kia whakaarohia peneitia, ara me waiho hei rahui mo nga Maori nga wahi katoa o Akaroa c hiahiatia ana c te Niu Tireni Kamupane, kia whakahokia a muri i runga ite utu whakarite; a c tukua atu ana kite Kuini te mana mo nga whenua i runga i nga hokonga kua oti rate whakarite, ko enei whenua i kapea atu ki waho o tenei tikanga, ara ko nga ereme ate Kamupene Wiwi me nga rahui i whakaritea mo ratou mo nga Maori. No reira ka tika