I.—3a

140

14, 15. E whai mana ana te Poari i runga i te whakaritenga a te komiti poraka o nga tangata no ratou nga whenua kite wehe i etahi whenua hei wahi mahinga hei wahi nohoanga mo nga tangata no ratou te whenua i runga i nga tikanga me nga ritenga c whakaarohia ana c ratou c tika ana me te wehe hoki i etahi whenua hei urupa, hei tuunga kura, hei tuunga whare karakia, mo etahi atu tikanga ranei c pai ana mo te katoa. 16. Ka ahei te Poari i runga i te whakaaetanga a te komiti poraka o nga tangata no ratou nga whenua kite whakahaere tikanga mo te tuku whenua Maori kite Kuini mo te mahi mama i runga i nga tikanga o " Te Ture Mama, 1891," ko nga moni c puta mai ana i nga whenua pera katoa i runga i te mahi mama, me utu atu c te kai-whakahaere o te whenua mahi koura kite Poari hei painga mo nga tangata no ratou te whenua. 17, 18, 19. Ka ahei te Poari i runga ite whakaaetanga a te komiti poraka o nga tangata no ratou nga whenua kite whakahaere moni i runga i te mahi hanga, whakapai hoki i nga rori, tiriti me te mahi ruri, me te whakatuwhera whenua i runga i te ritenga whakanohonoho tangata, me era atu tikanga ranei c ahei ana kite whakahaere i runga i nga tikanga o tenei Ture o nga huarahi whakahaere ranei. 20, 21, 22. Ko nga moni c puta mai ana kite Poari i runga i nga whenua Maori i runga i te whakaaetanga a te komiti poraka o nga tangata no ratou nga whenua, me whakahaere i runga i enei ritenga, ara : (1) hei utu i te mahi whakahaere ; (2) hei whakaea i nga mokete me nga riena c tau ana kia utua; (3) hei utu i nga moni toenga ki nga tangata no ratou te whenua i runga ite ritenga o to te tangata paanga. 23. Ka ahei te Poari i runga i te whakaaetanga a te komiti poraka o nga tangata no ratou nga whenua kite nama i etahi moni i te Kawanatanga neke ake i te £5,000 i roto i etahi tau mo te mahi hanga rori, mahi ruri, me te whakatuwhera whenua i runga i te ritenga whakanohonoho tangata. 24, 25, 26, 27. I runga i te tono a nga tangata Maori no ratou te whenua c whai tikanga ana, ka ahei te Poari i runga i te whakaaetanga a te komiti poraka o nga tangata no ratou nga whenua kite nama i etahi moni i te Kawanatanga neke ake i te £5,000 i rotoi tetahi tau hei whakaea i nga mokete i etahi, atu taunaha ranei i tau ki runga ki nga whenua i te wa i whakaaetia kia whakahaerea te Ture nei i roto, me etahi moni neke ake i te £1,000, hei utu i nga nama tarewa a nga tangata Maori no ratou te whenua. Wiremu Pikai, Te kai-whakatakoto ki runga kite tepu o te Komiti.

APPENDIX K. Whakarapopototanga i nga tikanga o te Ture Tiaki Whakahaere hoki i nga Whenua Maori. 1. I runga i nga tikanga o tenei Ture, me roherohe a takiwa te koroni nei ara : Ma ia iwi ma ia iwi c roherohe a takiwa mo ratou ake ano. 2. Me whakatu he Poari whenua Maori mo ia takiwa mo ia takiwa, ko nga mema mo taua Poari, ko te Komihana o nga Whenua o te Karauna, me tetahi Pakeha kia kotahi, ma te Kawana c whakatu, me etahi Maori kia tokotoru, me ata pooti ratou mo nga tau c toru c nga tangata Maori no ratou nga whenua Maori i roto i ia takiwa i ia takiwa, a me tino whakatuturu tonu hei tikanga te whakatu mema Maori mo te Poari i ia toru tau, i ia toru tau. 4. Me tv ko te Komihana o nga Whenua o te Karauna hei Tiamana mo te Poari, i runga i tona tuunga Komihana. Engari me whai pooti whakatau anake ia, aki te ngaro atu ia, me whakatu c ia te mema Pakeha hei Teputi Tiamana. 5. Me whai pooti te Teputi Tiamana. Pera me era atu mema me te pooti whakatau hoki. 6. Ka whai koarama te Poari, ma ka noho nga mema c toru. Engari kia kotahi me Pakeha, kia tokorua me Maori. 7. Me pa te Ture whakakore mema o te 1878 ki nga mema Maori o te Poari. 8. Ko te whakaaetanga kia whakahaerea nga tikanga o tenei Ture i roto i etahi takiwa c taea ana i runga i te peneitanga, ara : Ka taea c te Kawana te whakamana i runga i te pitihana a etahi tangata kia rua tekau maha atu ranei o nga tangata no ratou te whenua. 9. Ite taenga ote pitihana kite Kawana. Me perehi eia kite Gazette me te Kahiti me te tono hoki kia whakaaturia mai nga kupu whakahe. 10. Xi te puta nga kupu whakahe o nga tangata c rua tekau o era atu o nga tangata Maori no ratou te whenua kite pitihana. Me whakatau taua mea i runga ite pooti a nga tangata katoa no ratou te whenua. Me whai mana enei tikanga c mau nei ite tekiona 8, tekiona 9, tekiona 10, ki nga whenua motuhake, i pitihanatia nei c nga tangata epa ana ki taua poraka. A kaua epa ki katoa o te whenua c takoto ana i roto i taua rohe kua taka nei kei raro i te Poari a ko nga panui whakahe kite pitihana me whakaroa atu te takiwa kia kaua c nuku atu ite ono tekau ra. 11. A te whakaaetanga kia whakahaerea nga tikanga o tenei Ture i roto i tetahi takiwa, me tau nga whenua Maori c whakaaetia c nga Maori kite Poari, me te whai mana ano o nga taunaha c tika ana i runga i to te ture ritenga, ara, nga taunaha anake kua puta nei i roto i te Kooti Whenua Maori i mua atu ote paahitanga o tenei Ture. Te tikanga o tenei kupu whenua Maori, he whenua papatupu, me era atu whenua o nga Maori, haunga ia nga whenua kua hokona c ratou i te Karauna i te Pakeha ranei, whenua ranei c tau nei nga tikanga o nga ture c whai ake nei ki runga : (1) "Te Ture mo nga Takiwa Ngawha, 1881"; (2) "Te Ture Whenua Eahui i Poutini me Whakatu, 1887 "; (3) " Te Ture Whakatau Eahui o te Tai Hauauru, 1892 " ; me "Te Ture Taone Maori, 1895." 12. Ka whai mana te Poari kite riihi i nga whenua Maori mo te wa, kia kaua c neke ake ite rua tekau ma tahi nga tau, me te whakauru, me te kore whakauru ranei i te kupu whakaae kia